همایش قرآنی دانشگاهیان با حضور استاد سیدمحمدحسین عظیمی فر، مدرس برتر حوزه علمیه قم و مفسر قرآن برنامه یاد خدا شبکه تلویزیونی قرآن ، در تالار حکمت دانشگاه شیراز برگزار شد.
دراین برنامه اساتید، کارکنان و دانشجویان دانشگاه شیراز شرکت کردند و استادعظیمی فر به بیان نکاتی در خصوص معنا ، مفهوم و تفسیر آیه 84 سوره اسراء: " قل کل یعمل علی شاکلته" پرداخت
این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه هر انسانی براساس طبیعت و خلق و خوی خویش کار می کند، تصریح کرد: با تدبر دراین آیه ی شریفه در می یابیم که بین افعال و ذات انسان یک هماهنگی و تطابق انکار ناپذیر برقرار است.
وی افزود: بر اساس منطق قرآن ، اعمال انسان برگرفته از ذات او و آینه شخصیتش می باشد.
حجت الاسلام و المسلمین عظیمی فر، "دریافت" را یکی از مهمترین اعمال روح انسان توصیف و خاطر نشان کرد: چون نفوس متعدد است، دریافت هم متفاوت می شود و براساس آیات قرآنی کسانی هستند که قلب دارند ولی درک ندارند، چشم دارند ولی بینایی ندارند، گوش دارند اما شنوایی ندارند.
وی ادامه داد: همه این مفاهیم با تدبر در آیات قرآنی به دست می آید وتا ذات انسان تصحیح نشود، دریافت صحیحی از حقایق نخواهیم داشت.
این مبلغ علوم دینی بیان داشت: همه انسان ها دارای قوه جاذبه و دافعه هستند و آنها که دارای ذات یکسان باشند جذب یکدیگر می شود و در کنار هم قرار می گیرند و آنها که دارای جنس متفاوت باشند و شاکله های مختلفی داشته باشند ،یکدیگر را جذب نمی کنند.
حجت الاسلام و المسلمین عظیمی فر ادامه داد: کسانی که دنبال پاکان عالم هستند، اگر پاک نباشند به آنها نمی رسند.
وی در پایان اظهارتش بیان داشت: تا انسان ذات و شخصیت و نوع فکر و بینش خویش را عوض نکند ،نمی تواند در رفتار و کردار خویش تغییرات پایدار به وجود آورد.
در ادامه این نشست قرآنی شرکت کنندگان سئوالات خویش را مطرح کردند و استاد عظیمی فر به آنها پاسخ داد.
این برنامه به همت کانون قرآن و عترت دانشگاه شیراز و در قالب طرح قرآنی طهورا اجرا گردید.

دبیر همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی ادامه داد: فقیهی موفق‌تر، پایدارتر و محکم‌تر است که فقه خود را از قرآن دریافت کند، به همین جهت در طول تاریخ شیعه، فقه شیعه محکم‌تر و متقن‌تر بود، چراکه ارتباط فقیهان شیعه با قرآن بیشتر بود.

وی با اشاره به آیه 161 سوره انعام بیان کرد: قرآن ما را به سوی صراط مستقیم و ملتی حنیف و خالی از انحراف هدایت می‌کند، بنابراین محرومین از قرآن مشغول آیه «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنْکا» شدند، کسانی که ادعای فقاهت دارند، اما از قرآن بهره‌ای نمی‌برند، در حقیقت از معیشت علمی ضنک برخوردار هستند، یعنی در تنگناهای علمی قرار می‌گیرند، به شکلی که در حل مشکلات علمی ناتوان هستند.

حجت الاسلام عظیمی افزود: توانایی فقه شیعه در پاسخگویی به مسائل و مشکلات علمی به دلیل بهره‌مندی از مضامین عالی قرآن بوده است.

وی ابراز داشت: متأسفانه گاهی دیده می‌شود که فقهای شیعه را متهم به عدم برخورداری و استفاده از قرآن می‌کنند که فتاوای آنها مستند به قرآن نیست، از این رو برای مقابله با این سخنان و پاسخ به آن‌ها، «همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی» برنامه ریزی و طراحی شده است تا رابطه فقاهت، مرجعیت و فقها با قرآن نمایش داده و برای مخاطبان و جامعه علمی کشور ارتباط مستحکم آنها با قرآن در افتا به صورت مستدل ثابت شود.

استاد سطوح عالی حوزه‌های علمیه قم مطرح کرد: حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی(ره) از دیدگاه‌هایی در علوم قرآنی برخوردار بود که برای حوزویان، دانشگاهیان و فعالان در علوم قرآنی جالب و شنیدنی است، به همین دلیل تصمیم گرفته شد تا حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌هایی که در زمینه علوم قرآنی مشغول به تحصیل هستند، از نظریات این عالم برجسته بهره‌مند شوند.

وی ادامه داد: برای این همایش از دانشمندانی دعوت شده است که نظریات این عالم بزگوار را مطرح کرده و مورد نقد و بررسی قرار دهند تا جامعه ما از این دیدگاه‌های علمی بیشتر استفاده کند.

حجت الاسلام عظیمی با اشاره به متولی برگزاری «همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی» بیان کرد: مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی ائمه اطهار برگزار کننده این همایش است و 8 سال از آغاز فعالیت علمی و قرآنی این مؤسسه قرآنی سپری شده و در حال حاضر از دو مرکز علمی «تفسیر و علوم قرآنی» و «مدرسه علمیه قرآنی ائمه اطهار(ع)» برخوردار است.

وی عنوان کرد: بیش از 100 طلبه در سطح 2، 3 و 4 مرکز تخصصی تفسیر ائمه اطهار(ع) مشغول به تحصیل بوده که بسیاری از آنها در مراکز دیگری مشغول به تدریس هستند و خوشبختانه در این سال‌ها، ظرفیت این مرکز افزایش یافته و نشست‌های علمی و همایش‌های گوناگونی در این مرکز برگزار شده است.

دبیر همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی اضافه کرد: مراکز تخصصی دیگر هم از نشست‌های علمی این مرکز استفاده کرده‌اند و جای امید است که در این همایش ملی و بزرگ به خوبی بتوان انجام وظیفه کرد.

وی در ادامه به عوامل اجرایی «همایش ملی دیدگاه‌های علوم قرآنی» اشاره و مطرح کرد: دبیر علمی این همایش، حجت الاسلام محسن قمرزاده و دبیر اجرایی حجت الاسلام سید عبدالوهاب مسترحمی هستند که تحت اشراف مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و تخصصی تفسیر ارائه خواهد شد.

حجت الاسلام عظیمی با بیان این‌که افق پیش‌روی این همایش بررسی دیدگاه‌های علوم قرآنی حضرت آیت الله فاضل لنکرانی(ره) به عنوان مقدمه‌ای برای برگزاری همایش‌ اصلی در سال‌های آینده است، گفت: در سال‌های آینده همایشی به مراتب بزرگتر از این همایش به جهت محتوا و شکل برگزار خواهد شد که بررسی دیدگاه‌های مرحوم فاضل لنکرانی در استفاده از آیات را مدنظر قرار داده است

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد حسین عظیمی متولد 1348 در شیراز درس سطح را در شیراز نزد مرحوم آیت‌الله سید محمد هاشم دستغیب فرا گرفت و درس خارج را از محضر حضرات آیات وحید خراسانی، سبحانی، مرحوم عباس خاتم یزدی و جوادی آملی بهره برد. ایشان مدت 25 سال است که سابقه تدریس دروس سطح و خارج را در حوزه علمیه قم دارا هستند. همچنین ایشان هم اکنون مسؤول بخش تفسیر مرکز فقهی ائمه اطهار و مدرس تفسیر هستند. ایشان در هنر نیز مانند خوشنویسی و شعر دستی دارند.

 تقوا یعنی مراقبت نسبت به آلوده نشدن از آنچه که خطا ، اشتباه ، گناه و بیهودگی به حساب می آید.

 برای اینکه مفهوم آن خوب روشن شود مثالی میزنم
مثلا فرض کنید شخصی مسیری را میخواهد بگذارند که آن مسیر بعضا آلوده به انواع نجاسات ،  باتلاق ها و خارهای گرفتار کننده و انواع تله است و آن شخص برای اینکه آلوده و گرفتار موارد بالا نشود ،مراقب است که به گونه ای قدم بردارد که پایش روی آن ها نرود.
این نوعی تقوا نسبت به گرفتار نشدن به موارد بالا است
 تا اینگونه آن شخص بتواند به خوبی و با موفقیت مسیر را تا آخر طی کند.

 در مورد تقوا در دنیا هم تقریبا چنین حالتی است.

 خداوند ما را برای اهدافی بزرگ و ارزشمندی در دنیا خلق کرده است و برای رسیدن به آن اهداف و پیمودن مسیر سعادت و رسیدن به موفقیت حقیقی که خدا برای ما در نظر گرفته باید تقوا پیشه کنیم زیرا در دنیا موانع و عواملی وجود دارد که ما را از رسیدن به آن سعادت و اهداف عالی باز میدارد مانند مواردی که خداوند از آن ها ما را نهی کرده در قالب حرام و مکروه

رام نهی خدا است که چون تاثیر  بسیار بد و مُخرّبی به عنوان مانع در رسیدن به سعادت دارد خدا انجام آن ها را ممنوع و حرام اعلام کرده است و در صورت انجام علاوه بر تاثیرات بسیار بد ، منفی و مخرّب در دنیا، باعث عذاب آخرت هم خواهد شد.

 مکروهات مواردی هستند که خدا نهی کرده ولی چون تاثیرات منفی و مخرّب آن خیلی زیاد نیست، خداوند انجام آنها را ممنوع و حرام اعلام نکرده است و باعث عذاب آخرت نمیشود ولی سرعت رسیدن ما را به آن سعادت حقیقی و اهداف عالی را کُند میکند و مراقبت نسبت به انجام ندادن آن ها علاوه بر اینکه جلوی کُندی را میگرد ، سرعت ما را در رسیدن به آن اهداف عالی زیاد میکند و باعث خشنودی خدا و ثواب و پاداش در آخرت میشود.

 تقوا یعنی مراقب باشیم در رسیدن به سعادتی و اهدافی که خدا برای ما در نظر گرفته درگیر موانع و عوامل بازدارنده نشویم و سعی کنیم با نهایت سرعت و کیفیت به آن سعادت برسیم.متاسفانه اون چیزی که غالبا حرفی از آن زده نمیشود سطح های مختلف تقوا میباشد که میتوان برای تقوا ۴ سطح در نظر گرفت که باید از سطح ۱ شروع کرد و در صورت موفقیت به سطح بعدی رفت و در سطح بعدی علاوه بر اقدامات همان سطح ، اقدامات سطوح قبل از آن را هم باید کامل رعایت کرد.

 هر چه سطح تقوای ما بیشتر باشد ، سرعت و کیفیت حرکت ما در مسیر سعادت و رسیدن به اهداف عالی و ارزشمندی که خدا ما را به آن جهت خلق کرده است، بیشتر میشود.

 سطح اول تقوا:
حداقل سطحی که بر همه مؤمنین لازم و واجب است که این سطح از تقوا را داشته باشند.
سطح اول تقوا به این صورت است که کاملا خود را پایبند به انجام تمام واجبات و ترک تمام گناهان می کنیم و مراقب هستیم حتی یک لحظه هم آلوده به گناه نشویم زیرا اگر واجبی را انجام ندهیم یا حرامی را انجام بدهیم آلوده به گناه میشویم و گناه خط قرمز خداست.

 سطح دوم تقوا:
در این سطح علاوه بر اقدامات سطح یک ، باید مراقب باشیم که مستحبات بسیار مهم و تاکید شده مثل نماز اول وقت و به جماعت، نماز شب و . و همچنین مکروهاتی را که تاکید شده ترک کنیم را عملی کنیم و نسبت به آن ها سستی و تنبلی از خود نشان ندهیم.

 سطح سوم از تقوا یعنی علاوه بر انجام اقدامات سطح ۱ و ۲ ، مراقب باشیم که یک لحظه از عمر مان تلف و صرف کارهای بیهوده نشود و تمام عمر و وقت مان را صرف کارهایی که که انجام آن موجب خشنودی خدا میشود، کنیم و نیت ها و کارهایمان با اخلاص کامل فقط برای خشنودی خدا و ثواب الهی باشد نه حرف مردم و نه هوای نفس.

 سطح چهارم که بالاترین سطح تقوا است که معصومین(ع) در این سطح قرار داشتند و برای اینکه بتوانیم با نهایت سرعت و کیفیت به سعادت حقیقی که خدا برای ما در نظر گرفته حرکت کنیم باید به این سطح از تقوا برسیم و لازمه آن گذراندن و عملی کردن سه سطح قبلی میباشد.
در این سطح چهارم هر لحظه باید کاری را انجام دهیم که خدا از ما انتظار دارد و در انجام کارهایی که موجب خشنودی خدا و ثواب الهی میشود باید اولویت را رعایت کنیم.

در ابتدای سخن باد این مهم را باید به یاد داشت که همه‌ی احکام الهی به‌صراحت در آیات قرآنی تبیین نشده‌اند، بلکه به برخی از آن‌ها به صراحت اشاره شده و برخی دیگر نیز به صورت پوشیده و مجمل بیان شده است، توضیح و تفسیر آین گونه آیات مجمل به عهده‌ی پیامبر و جانشینان بر حق

اوست

انسان بدتر از شیطان

مردی به شیطان گفت از تو حاجتی دارم

پسر عمه ای دارم صاحب مال و به من از مال او نفع می رسد

از شیطان بدتر

مردی به شیطان گفت از تو حاجتی دارم

پسر عمه ای دارم صاحب مال و به من از مال او نفع می رسد

می خواهم مال او را بگیری، حتی اگر به مال دیگران نیازمند شوم.

شیطان به پیروانش گفت اگر کسی می خواهد بدتر از من ببیند، این را ببیند(1)

پی نوشت:

1- کشکول نبوی (عهد عتیق)، سید ابراهیم نبوی، صفحه ۳۰

تقدیر ولایت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در شب قدر

امیرالمؤمنین سلام الله علیه در یکی از خطبه های گرانسنگ خویش نکته ای را بیان می دارند

تقدیر ولایت امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در شب قدر

امیرالمؤمنین سلام الله علیه در یکی از خطبه های گرانسنگ خویش نکته ای را بیان می دارند که چه بسا سرّ ارزش و جایگاه شب قدر به همین نکته باز گردد. آن حضرت می فرمایند: .لَیْلَةُ الْقَدْرِ قُدِّرَ فِیهَا وَلَایَتِی قَبْلَ أَنْ خُلِقَ آدَمُ ع بِأَلْفَیْ عَام‏. خداوند دوهزار سال پیش از آفرینش حضرت آدم در شب قدر، ولایت مرا مقدّر نمود.
پی نوشت :
شیخ صدوق، فضائل الأشهر الثلاثة، ص: 108

صله رحم :

درباره صله رحم در قرآن کریم و همین طور در روایات تاکید فراوانی شده است قرآن کریم میفرماید

و از خدایی بپرهیزید که هرگاه چیزی از یکدیگر میخواهید نام اورا میبرید و نیز از قطع رابطه با خویشاوندان پرهیز کیند زیرا خداوند مراقب شما هست (1)

پیامبر اکرم میفرماید هر کس به سوی خویشاوندان خودش برود و صله رحم انجام دهد خداوند به او اجر شهید عطا میکند و به جای هر قدمی که برمیدارد چهل هزار حسنه ثبت میشود و چهل هزار گناه را برطرف میکند و همان اندازه درجات را بلند میفرماید و او همانند کسی هست که با صبر و استقامت خداوند را صد سال پرستش کرده است (2)

در احادیث مربوط به ماه رمضان نیزصله رحم خیلی سفارش شده است پیامبر اسلام در خطبه شعبانیه که درماه رمضان هست میفرماید صله رحم کنید در ماه رمضان(3) امام زین العابدین نیز در ماه رمضان میفرماید خدایا به ما توفیق بده که صله رحم کنیم (4)

البته درصله رحم لازم نیست که همیشه با اموال باشد بلکه در جاتی هم دارد که کمترین آنها این است که انسان به خوشاوندان سلام بگوید و یا احوال پرسی کند و این خودش صله رحم هست

  میبینیم که در باره صله رحم در ماه رمضان بسیار تاکید شده است و این یک ماه  خیلی مغتنمی است که مردم کدورتها را کنار بگذارند مخصوصا خویشاوندان با یکدیگر صمیمی باشند

پی نوشت ها :

1-     سوره نساء آیه 1

2-     کتاب امالی صدوق ص 516

3-     بحار الانوار ج 93 ص 356

4-     صحیفه کامله دعای 44 ( دعای ماه رمضان )

شبهه مدت زمان خلقت آسمان و زمین از منظر قرآن

متن شبهه :

 چرا تو سوره اعراف ، آیه 54، زمان خلقت آسمان و زمین « 6 روز » گفته شده  ، اما در سوره فصّلت ، آیات9تا 12، « 8 روز» ؟

شبهه مدت زمان خلقت آسمان و زمین از منظر قرآن

متن شبهه :

 چرا تو سوره اعراف ، آیه 54، زمان خلقت آسمان و زمین « 6 روز » گفته شده  ، اما در سوره فصّلت ، آیات9تا 12، « 8 روز» ؟

در اولین قدم آیات سوره فصلت رو میاریم  .
سوره فصلت (41): آیات 9 تا 12
قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذِی خَلَقَ الْأَرْضَ فِی یَوْمَیْنِ وَ تَجْعَلُونَ لَهُ أَنْداداً ذلِکَ رَبُّ الْعالَمِینَ (9) وَ جَعَلَ فِیها رَواسِیَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَکَ فِیها وَ قَدَّرَ فِیها أَقْواتَها فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلِینَ (10) ثُمَّ اسْتَوى‏ إِلَى السَّماءِ وَ هِیَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِیا طَوْعاً أَوْ کَرْهاً قالَتا أَتَیْنا طائِعِینَ (11) فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ فِی یَوْمَیْنِ وَ أَوْحى‏ فِی کُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِمَصابِیحَ وَ حِفْظاً ذلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ (12)
ترجمه:
9- بگو: آیا شما به آن کسى که زمین را در دو روز آفرید کافر هستید؟ و براى او همانندهایى قائل مى‏شوید؟ او پروردگار جهانیان است.
10- او در زمین کوه‏هایى قرار داد، و برکاتى در آن آفرید، و مواد غذایى مختلف آن را مقدر فرمود، اینها همه در چهار روز بود، درست به اندازه نیاز تقاضا کنندگان! 11- سپس اراده آفرینش آسمان فرمود در حالى که به صورت دود بود، به آن و به زمین دستور داد به وجود آئید و شکل گیرید، خواه از روى اطاعت و خواه اکراه! آنها گفتند: ما از روى طاعت مى‏آئیم! 12- در این هنگام آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفرید، و آنچه را مى‏خواست در هر آسمانى مقدر فرمود، و آسمان پائین را با چراغهاى (ستارگان) زینت بخشیدیم و (با شهابها) از استراق سمع شیاطین حفظ کردیم، این است تقدیر خداوند دانا.
حالا در  اینجا سؤال مهمى مطرح می شه و آن اینکه:
چگونه در آیات بالا آفرینش زمین را در دو روز، و کوه‏ها و برکات و غذاها در چهار روز، و در دنباله این آیات، آفرینش آسمانها را نیز در دو روز ذکر کرده که مجموعا هشت روز مى‏شود؟ در حالى که در آیات فراوانى از قرآن مجید آفرینش آسمانها و زمین مجموعا در شش روز، یا به تعبیر دیگر در شش دوران، بیان شده است مفسران در پاسخ این سؤال دو راه را انتخاب کردند:
راه اول که مشهور و معروف است اینکه: آنجا که مى‏گوید" اربعة ایام" (چهار روز) منظور تتمه چهار روز است، به این ترتیب در دو روز اول از این چهار روز زمین آفریده شد، و در دو روز بعد سایر خصوصیات زمین، به اضافه خلقت آسمانها در دو روز مجموعا شش روز (شش دوران) مى‏شود.
نظیر این تعبیر در زبان عرب و تعبیرات فارسى نیز وجود دارد که فى المثل گفته مى‏شود: از اینجا تا مکه ده روز طول مى‏کشد، و تا مدینه پانزده روز، یعنى پنج روز فاصله مکه و مدینه است و ده روز فاصله اینجا تا مکه. البته اگر آیات متعدد آفرینش در شش روز نبود چنین تفسیرى پذیرفته نمى‏شد، ولى از آنجا که آیات قرآن یکدیگر را تفسیر مى‏کنند، و قرینه یکدیگر مى‏شوند، تفسیر بالا بخوبى قابل قبول است.
شاید نیاز به تذکر نداشته باشد که" روز" در آیات فوق هرگز به معنى روز معمولى نیست، چرا که قبل از آفرینش زمین و آسمان اصلا روز به این معنى وجود نداشت، بلکه منظور از آن دورانهاى آفرینش است که گاه میلیونها یا میلیاردها سال به طول انجامیده.(1)

پاسخی دیگر :
آفرینش غیر از تقدیرِ روزى است و لذا جمع کردن این دو با یکدیگر که هشت روز مى‏شود،درست نیست. بلکه این آیات فقط به چهار روز از مجموع شش روزِ آفرینش اشاره کرده و دو روز دیگر مربوط به آفرینش میان آسمان‏ها و زمین است و یا امور دیگر که این آیات از بیان آن ساکت است.(2)

پی نوشت ها :
1- تفسیر نمونه، ج‏20، ص: 221تا ص: 226
2- تفسیر نور (قرائتى)، ج‏10، ص: 316تاص: 317

«قارون» هرگز نمی‌دانست که روزی،  کارت عابر بانکی که در جیب ماست

از آن کلیدهای خزانه وی که مردهای تنومند عاجز از حمل آن بودند، ما را به آسانی مستغنی می‌کند.

«قارون» هرگز نمی‌دانست که روزی،  کارت عابر بانکی که در جیب ماست

از آن کلیدهای خزانه وی که مردهای تنومند عاجز از حمل آن بودند، ما را به آسانی مستغنی می‌کند.

و «خسرو پرویز» پادشاه ایران نمی‌دانست که مبل سالن خانه ما از تخت حکومت وی راحت‌تر است.

«قارون» هرگز نمی‌دانست که روزی،

کارت عابر بانکی که در جیب ماست

از آن کلیدهای خزانه وی که مردهای تنومند عاجز از حمل آن بودند، ما را به آسانی مستغنی می‌کند.

و «خسرو پرویز» پادشاه ایران نمی‌دانست که مبل سالن خانه ما از تخت حکومت وی راحت‌تر است.

و «قیصر» که بردگانش با پر شترمرغ وی را باد می‌زدند، کولرها و اسپلیت‌هایی را که درون اتاق‌هایمان هست ندید.

و «هرقل» پادشاه روم که مردم به وی به خاطر خوردن آب سرد از ظرف سفالین حسرت می‌خوردند؛ هیچ‌گاه طعم آب سردی را که ما می‌چشیم نچشید.

و «خلیفه منصور» که بردگان وی، آب سرد و گرم را باهم می‌آمیختند تا وی حمام کند، هیچ‌گاه در حمامی که ما به راحتی درجه حرارت آبش را تنظیم می‌کنیم حمام نکرد

به‌گونه‌ای زندگی می‌کنیم که حتی پادشاهان گذشته نیز اینگونه نمی‌زیستند اما باز گله‌مندیم! و هر آنچه دارائیمان زیاد می‌شود تنگدست‌تر می‌شویم.!

کمى متفاوت بنگریم.